De drie belangrijkste pijlers van ons begaafdheidsprofiel zijn de bètaplusstroom, Fast Lane English en het Traject op Maat.
Voor leerlingen met bijzondere cognitieve capaciteiten kent het Zaanlands Lyceum het Traject op Maat (TOM). De zogenoemde TOM-leerlingen hebben in veel gevallen een lesrooster dat afwijkt van dat van hun klasgenoten. Zij volgen bijvoorbeeld een vak in een hogere klas, of ze volgen een aantal extra vakken, waardoor ze niet alle lessen kunnen bijwonen. Leerlingen uit de voorexamenklas leggen in sommige gevallen al een jaar eerder dan hun klasgenoten examen af in een of meer vakken.
Een minder ingrijpend Traject op Maat is ook mogelijk: verdieping bij een vak waarvoor een leerling goede resultaten behaalt. Dit daagt de betrokken leerling uit om het beste uit zichzelf te halen.
Daarnaast biedt het Zaanlands Lyceum maatwerk aan bepaalde leerlingen. Dit geldt al jaren voor leerlingen die kunst of sport op een hoog niveau beoefenen, zodat zij de mogelijkheid hebben deel te nemen aan wedstrijden of trainingen. Indien nodig, kan het (toets)rooster aangepast worden.
Sommige ouders kiezen ervoor hun kind al op tienjarige leeftijd aan te melden voor het Zaanlands Lyceum. Deze beslissing nemen zij na uitgebreid overleg met de basisschool, wanneer alle betrokkenen het idee hebben dat de leerling daar is ‘uitgeleerd’. Het Zaanlands Lyceum heeft al een aantal jaren ervaring met de opvang van zulke jonge kinderen.
Het Zaanlands Lyceum is aangesloten bij Bètapartners, een netwerk van scholen in Noord-Holland die samenwerken met HO-instellingen en het bedrijfsleven om bèta-onderwijs uitdagender en interessanter te maken, voor leerlingen én docenten. Het Zaanlands Lyceum wil het onderwijs goed laten aansluiten bij het vervolgonderwijs en het beroepenveld.
Het Zaanlands Lyceum verzorgt de opleiding Cambridge Certificate of Advanced English. Dit diploma geniet wereldwijde bekendheid en is een internationaal erkende maatstaf voor de kennis van het Engels. Tevens garandeert het vrijstelling van toelatingseisen voor Engels op vele Engelstalige en internationale opleidingen. Een goede beheersing van de Engelse taal is daarbij onontbeerlijk. Ook op Nederlandse universiteiten worden vele colleges in het Engels gegeven. Aan het einde van leerjaar 4 vwo ontvangen leerlingen die belangstelling hebben een uitnodiging om deel te nemen aan deze training.
In het derde leerjaar van het vwo start Fast Lane English, zodat binnen het vak Engels beter gedifferentieerd kan worden. Leerlingen worden hiervoor uitgenodigd door de docenten Engels. Deze leerlingen doen in 5 vwo al eindexamen in het vak Engels.
Het Zaanlands Lyceum biedt aan leerlingen van de examenklassen die bedrijfseconomie of economie in hun pakket hebben de cursus elementair boekhouden aan. Deze cursus is bij uitstek geschikt voor leerlingen die een bedrijfskundige, economische of economie gerelateerde studie willen gaan volgen, zoals rechten. Er zijn al vervolgstudies (bijv. Nijenrode) die vrijstelling van basisboekhouden geven indien de student in het bezit is van het diploma Elementair Boekhouden.